สวัสดีค่ะเพื่อนๆ พบกันอีกแล้วนะคะกับ สอนอู้กำเมือง ใครอยากพูดภาษาเหนือเป็น ไม่ว่าจะใช้สื่อสาร หรือเอาไว้พูดเล่นๆกับเพื่อน ถ้าไม่อยากเอ๊าท์ มาเรียนภาษาเหนือกับเราค่ะ วันนี้จะมาสอนเกี่ยวกับคำพูดทักทาย และไถ่ถามกันค่ะ
คนเหนือเวลาเจอกันจะมีการพูดจาทักทายหรือถามไถ่กันบ้าง ตามประสา คนเหนือส่วนใหญ่ให้ความสำคัญกับการทักทายกันมาก เพราะมันเป็นการแสดงออกถึงความเอาใจใส่กัน ดังนั้นเวลาพบเจอกัน จะมีการพูดทักทาย หรือถามไถ่กันเสมอๆและคำพูดเหล่านั้นจะมีอะไรกันยังไงบ้าง ไปชมพร้อมๆกันเลยค่ะ
ภาษาเหนือ คำทักทายที่ใช้ประจำ
- สะหวัดดีเจ้า/ สะหวัดดีคับ..แปลว่า..สวัสดีค่ะ /ครับ
- ยินดีจ๊าดนักเจ้า/ยินดีจ๊าดนักคับ ..แปลว่า..ขอบคุณมากค่ะ /ครับ
คำทักทายอื่นๆที่ใช้บ่อย
- กิ๋นข้าวแล้วกา ..แปลว่า.. กินข้าวรึยัง
- กิ๋นข้าวงายแล้วกา..แปลว่า.. กินข้าวเช้ารึยัง
- กิ่นข้าวตอนแล้วกา..แปลว่า..กินข้าวกลางวันรึยัง
- กิ๋นข้าวแลงแล้วกา ..แปลว่า..กินข้าวเย็นรึยัง
ในตัวอย่างนี้นะคะ คำที่เเพิ่มมาใหม่ก็คือ งาย ตอน แลง ซึ่งคำเหล่านี้เป็นคำบอกเวลา เช่น เมื่องาย ก็คือ ตอนเช้า เมื่อตอน ก็คือ ตอนกลางวัน และ เมื่อเเลงก็คือ ตอนเย็น ค่ะ
โดยปกติคนตอบก็มักจะตอบว่ากินแล้ว หรือยังไม่ได้กิน ซึ่งถ้ากินแล้ว จะพูดว่า กิ๋นแล้วจ้าว /กิ๋นแล้ว ถ้าจะตอบว่ายังไม่ได้กิน ก็จะพูดว่า ยังบ่าได้กิ๋นเตื่อจ้าว /ยังบ่าได้กิ๋นเตื่อ
บทสนทนาคำทักทายสั้นๆ ภาษาเหนือ
- กิ๋นข้าวกับหยัง..แปลว่า..กินข้าวกับอะไร
- กิ๋นข้าวงายกับหยั๋ง..แปลว่า..กินข้าวเช้ากับอะไร
- กิ๋นข้าวตอนกับหยัง..แปลว่า..กินข้าวเที่ยงกับอะไร
- กิ๋นข้าวแลงกับหยัง..แปลว่า..กินข้าวเย็นกันอะไร
คนที่ตอบก็แล้วแต่ว่าเขากินกับอะไร ซึ่งถ้าเขากินก๋วยเตี๋ยวก็จะตอบว่า กิ๋นก้วยเตี๋ยว -กิ๋นจอผักกาด -กิ๋นลาบ กิ๋นน้ำพิก หรืออะไรตางๆก็ว่ากันไปค่ะ
บทสนทนาพูดคุยกัน ภาษาเหนือ
โดยคำพูดจาไม่ว่าจะเป็นคำภามคำทักทาย หรือคำตอบในแต่ละคำ ผู้หญิงถ้าใส่คำว่า เจ้า หรือผุ้ชายใส่คำว่า คับ ลงไปในคำเหล่านั้นด้วย มันจะทำให้ประโยคนั้นดูน่าฟัง อ่อนหวาน และซอฟต์ลงเยอะค่ะ แต่เราจะไม่ใส่ก็ได้ แต่คำมันก็จะดูแข็งๆไป อันนี้ก็แล้วแต่คนไหนจะใช้ยังไงนะคะ ตัวอย่างเช่น
- บ่าได้ปะหน้ากั๋นจ๊าดเมิน สบายดีก่อจ้าว..แปลว่า..ไม่ได้เจอกันตั้งนานสบายดีไหมคะ
- บ่าได้ปะหน้ากั๋นจ๊าดเมิน สบายดีก่อ..แปลว่า..ไม่ได้เจอกันตั้งนานสบายดีไหม
- ไปแอ่วทางไดจ้าววันนี้..แปลว่า..วันนี้จะไปเที่ยวที่ไหนคะ
- ไปแอ่วตางไดวันนี้ ..แปลว่า..วันนี้จะไปเที่ยวที่ไหน
- ไปแอ่วบ้านเปิ้นบ๋อ ..แปลว่า..มาเที่ยวบ้านฉันสิ
- บ่าไปยะก๋านกาเจ้าวันนี้..แปลว่า..ไม่ไปทำงานเหรอคะวันนี้
- บ่าไปยะก๋านกาวันนี้..แปลว่า.. วันนี้ไม่ไปทำงานเหรอ
- ยะหยังกิ๋นจ้าววันนี้..แปลว่า..วันนี้ทำกับข้าวอะไรคะ
- ยะหยังกิ๋นวันนี้..แปลว่า..วันนี้ทำกับข้าวกับอะไร
- ยังบ่าหู้เตื่อ ..แปลว่า.. ยังไม่รู้เลย
- ยังบ่าหู้เตื่อจ้าว ..แปลว่า..ยังไม่รู้เลยค่ะ
- อันนี้ขายหยั่งไดจ้าว..แปลว่า..อันนี้ขายยังไงคะ
- เต้าไดจ้าว..แปลว่า..เท่าไรคะ
- มาหาไผจ้าว..แปลว่า..มาหาใครคะ
- เซ๊าะหาไผเจ้า..แปลว่า..หาใครอยู่เหรอคะ
- ขอซื้อ … จิ่มเจ้า…แปลว่า… ขอซื้อ … หน่อยค่ะ อย่างเช่น ถ้าเราอยากซื้อข้าวเหนียว ตรงที่ว่าง … เราก็พูดว่า ขอซื้อข้าวนึ่งจิ่มเจ้า …แปลว่า… ขอซื้อข้าวเหนียวหน่อยค่ะ
- ยะหยังอยู่ ..แปลว่า.. ทำอะไรอยู่
- ยะหยังอยู่จ้าว ..แปลว่า..ทำอะไรอยู่คะ
โดยส่วนใหญ่แล้วนะคะ คนเหนือเวลาพูดกันทั่วไปกับคนสนิทก็มักจะไม่ค่อยเติมคำว่าจ้าว แต่ก็ไม่ใช่ว่าจะทุกคน แต่คนที่เติมจ้าวหรือคับไปด้วย เขาก็มักจะเรียกคนเหล่านั่น ว่า อู้ม่วนจ๋าหวาน ซึ่งก็คือคนพูดเพราะ นั่นเองค่ะ
เรื่องที่คุณอาจสนใจ
ชื่อเรียกสถานที่สำคัญต่างๆในภาษาเหนือ
หัดพูดประโยคสั้นๆที่มักจะได้ยินกันบ่อยๆในภาษาเหนือ
คลิปสอนภาษาเหนือ คำทักทายและถามไถ่
ถ้าใครอยากพูดเป็นลองดูคลิปนี้นะคะ ว่าการออกเสียงเขาออกเสียงยังไง แต่ต้องขอบอกเอาไว้ก่อนนะคะ ว่า สำเนียงที่เราใช้สอนนั้น เป็นสำเนียงของทางเชียงรายค่ะ จริงๆแล้ว คำเมือง ในพื้นที่ภาคเหนือนั้น คำต่างๆจะพูดเหมือนกัน ความหมายคล้ายๆกัน แต่แตกต่างกันที่สำเนียงค่ะ และใครอยากรู้คำไหนเพิ่มเติมสามารถสอบถามกันเข้ามาได้นะคะ
